Verdienen en Uitgeven (5e druk)
De lesbrief Verdienen en Uitgeven opent met een hoofdstuk over hoe Natascha een inkomen verdient met haar naaiatelier. Ook het inkomen van een land en het meten van de welvaart komt aan bod. In hoofdstuk 2 wordt de economische kringloop uitgelegd. De structuur van de economie is onderwerp van hoofdstuk drie. In dit hoofdstuk ook aandacht voor de economische groeiverschillen tussen de landen in de wereld. In het vierde en laatste hoofdstuk staat de conjunctuur en het anticyclisch begrotingsbeleid van de overheid centraal.
Hoofdstuk 1
Welvaart
Het reëel bbp per hoofd van de bevolking wordt vaak gebruikt om de welvaart tussen landen te vergelijken, hoewel deze maatstaf veel nadelen heeft. Deze maatstaf houdt bijvoorbeeld geen rekening met inkomensongelijkheid of met de gevolgen van productie voor het milieu.
links
Waarom is het bruto binnenlands product gelijk aan het bruto binnenlands inkomen (video 8 min.)
Toegevoegde waarde en nationaal product en nationaal inkomen (video 8 min.)
CBS legt economische groei uit (video 7 min.)
De toegevoegde waarde (video 6 min.)
Nominaal bbp, reëel bbp, inkomen, welvaart (uitlegvideo 11 min.)
Begrippenlijst hoofdstuk 1
Hoofdstuk 2
De economische kringloop
De economische kringloop met overheid en buitenland
Door het beschikbaar stellen van productiefactoren (arbeid, kapitaal, natuur, ondernemerschap) ontvangen de huishoudens inkomen. Dit inkomen wordt aangewend om consumptiegoederen te kopen en belastingen te betalen. Wat gezinnen niet besteden/uitgeven, sparen ze. De overheidsbestedingen worden betaald met belastingen die zij van de huishoudens ontvangt. Het tekort van de overheid wordt geleend bij de banken.
De bedrijven produceren goederen voor de consumptie van de huishoudens, voor de overheid, voor het buitenland en voor bedrijven (investeringen). Een deel van de productie importeren de bedrijven uit het buitenland. Omdat wij meer exporteren dan importeren heeft het buitenland een tekort dat gefinancierd wordt via de banken (besparingen van de gezinnen).
links
De economische kringloop plus uitwerking opgave (video 20 min.)
De economische kringlopen (video 10 min.)
Economische kringloop (uitlegvideo 13 ½ min.)
Begrippenlijst hoofdstuk 2
Hoofdstuk 3
De structuur
Productiefactoren
De gemiddelde groei van de productie is afhankelijk van de ontwikkeling van de productiefactoren arbeid, kapitaal, natuur en ondernemerschap. De kwaliteit en de kwantiteit van deze productiefactoren bepaalt de mate van groei.
links
Welvaartsverdelimg en groei (video 15 min.)
Structuurbeleid, structurele economische groei (uitlegvideo 9½ min.)
Begrippenlijst hoofdstuk 3
Hoofdstuk 4
Goede tijden, slechte tijden
Hoogconjunctuur en laagconjunctuur
Op korte termijn bepalen de bestedingen de hoogte van het bbp en dus het inkomen. De bestedingen kennen geen stabiel verloop, soms zijn de bestedingen hoger dan de gemiddelde groei (trend) en soms zijn ze lager. We noemen dit de conjunctuurbeweging of kortweg de conjunctuur.
Conjunctuurindicatoren
Het Centraal Bureau voor de Statistiek hanteert voor de voorspelling van de ontwikkeling van het bbp, de zogenaamde conjunctuurindicatoren. Het zijn aanwijzingen die iets zeggen over het verwachte conjunctuurverloop.
Begrotingsbeleid
Anticyclisch conjunctuurbeleid is overheidsbeleid dat tegen de conjunctuurgolf ingaat om zo de conjunctuurschommelingen te dempen.
De centrale bank
De centrale bank van Nederland is De Nederlandsche Bank (DNB), die valt onder de Europese Centrale Bank (ECB), de centrale bank van de eurozone. De centrale bank is toezichthouder op financiële instellingen en uitgever van bankbiljetten en beheerder van monetaire reserves. De centrale bank voert het monetaire beleid uit.
links
Goede tijden, slechte tijden (video 15 min.)
Wat is conjunctuur (video 7 min.)
Conjunctuurklok (website CBS)
Conjunctuurklok (video 3 min.)
Consumentenvertrouwen (video 3 min.)
Conjunctuurpolitiek (video 7 min.)
Rente, risico, staatsschuld, overheidstekort (video 12 min.)
Conjunctuur, anticyclisch conjunctuurbeleid (video 11½ min.)
Centrale bank, inflatie, rente-instrument (video 11 min.)
Conjunctuur, conjuncturele werkloosheid, bestedingsinflatie (uitlegvideo 13 min.)
Conjunctuur, automatische conjunctuurstabilisatoren (uitlegvideo 10 min.)